Geografi KBSM untuk yang Kurang Pandai: Lebuhraya Trans Kanada - apa yang tidak diceritakan dalam buku teks / KBSM Geography for Dummies: Trans Canada Highway - what is untold in the textbook

Salam sejahtera,

Dalam satu entri yang saya tulis dua tahun lalu, saya pernah mengecam Kementerian Pendidikan Malaysia berikutan kualiti silibus Geografi KBSM yang saya sifatkan sebagai "sangat teruk", jauh berbeza daripada silibus semasa zaman persekolahan saya dahulu. Apa tidaknya, semasa zaman persekolahan saya pada dekad 1990an, subjek Geografi KBSM bagi peringkat menengah rendah adalah begitu komprehensif dan sistematik, merangkumi bidang geografi Malaysia (Tingkatan 1), geografi Asia Tenggara (Tingkatan 2) dan geografi Asia (Tingkatan 3). Daripada subjek inilah saya mula mengenali Rangkaian Lebuh Raya Asia semasa di Tingkatan 3, yang mana saya berasa amat bangga apabila mengetahui bahawa beberapa batang jalan raya utama Malaysia membentuk sebahagian rangkaian Lebuh Raya Asia. Malangnya, setelah silibus Geografi KBSM dirombak semula pada tahun yang saya tidak ketahui, isi kandungannya terlalu lemah dan susun aturnya pula berserabut dan caca-marba. Serius saya katakan, subjek Geografi KBSM bagi peringkat menengah rendah sekarang sebenarnya lebih kurang sama sahaja tahapnya seperti subjek Alam dan Manusia (ADM), subjek yang dipelajari murid-murid sekolah rendah dekad 1980an dan awal 1990an yang menggabungkan subjek Sains, Geografi, Sejarah dan Sivik.

Pada masa sekarang, para peminat jalan raya di peringkat menengah rendah hanya berupaya merasai topik berkaitan jalan raya semasa di Tingkatan 2 sahaja. Ia berbeza dengan zaman saya di bangku sekolah dahulu, yang mana saya sifatkan sebagai "zaman keemasan" bagi peminat jalan raya di sekolah menengah kerana topik berkaitan jalan raya dapat dirasai sebanyak 3 kali. Sebab itulah saya mengecam silibus Geografi KBSM sekarang yang saya sifatkan telah gagal melahirkan pelajar yang tahu menghargai, menyayangi dan memartabatkan jalan raya Malaysia.

Menurut silibus Geografi KBSM sekarang, pelajar sekolah menengah hanya merasai topik-topik berkaitan jalan raya melalui Bab 14 (Keperluan Pengangkutan dan Perhubungan Awal) dan Bab 15 (Perkembangan Jaringan Pengangkutan). Itu pun kandungan dalam kedua-dua bab tersebut sangat mengecewakan saya. Tiada penerangan mengenai rangkaian jalan raya tulang belakang negara. Pelajar langsung tidak diperkenalkan dengan Jalan Persekutuan 1, 2, 3, 4 dan 5. Pelajar langsung tidak diperkenalkan dengan Lebuhraya E1, E2, dan E8. Pelajar tidak diperkenalkan dengan Lebuhraya Pan Borneo FQ1, FS1, FS13 dan FS22. Pelajar tidak mungkin akan mengetahui Rangkaian Lebuh Raya Asia jika tidak mencari di Wikipedia mahupun Blog Jalan Raya Malaysia. Malah, pelajar tidak diajar langsung untuk mengenali sistem kod laluan jalan raya Malaysia. Selain itu, sejarah perkembangan jalan raya di Malaysia yang ditulis di dalam buku teks pula terlalu ringkas dan tidak terperinci, seolah-olah mereka yang terlibat dalam penggubalan silibus Gengrafi KBSM ini langsung tidak pernah menjenguk ke Pusat Rujukan Jalan Negara (PRJN). Maaf kalau saya katakan mutu silibus Geografi KBSM sekarang ini sekadar "berkualiti sampah", tetapi itulah hakikatnya.

Bagaimana pula dengan sistem jalan raya antarabangsa...? Tiada Rangkaian Lebuh Raya Asia. Tiada rangkaian lebuh raya Jepun. Yang ada hanyalah sedikit perbandingan antara jalan raya Malaysia dengan Lebuhraya Trans Kanada, itu pun terlalu sedikit.

Saya sudah tidak tahan lagi. Berikutan mutu silibus Geografi yang sangat mengecewakan, maka lebih baik saya sendiri yang menjadi guru Geografi dan mengajar Bab 15 Tingkatan 2 ini.

Sudah bersedia anak-anak murid sekalian...? Bagus.

Lebuhraya Trans Kanada merupakan satu rangkaian jalan raya timur-barat kebangsaan yang menghubungkan antara wilayah-wilayah di Kanada iaitu British Columbia, Alberta, Saskatchewan, Manitoba, Ontario, Quebec, New Brunswick, Pulau Prince Edward, Nova Scotia dan Newfoundland. Buku teks dan buku rujukan Geografi KBSM menulis panjang keseluruhan Lebuhraya Trans Kanada sebagai 7,300 km, tetapi panjang sebenar Lebuhraya Trans Kanada ialah 7,821 km. Lebuhraya Trans Kanada merupakan antara jalan raya kebangsaan terpanjang di dunia selain Lebuhraya Trans Siberia dan Lebuhraya 1 Australia.

Namun, terdapat banyak perkara yang tidak diceritakan dalam buku teks Geografi KBSM Tingkatan 2. Projek Lebuhraya Trans Kanada mula diumumkan melalui Akta Lebuhraya Trans Kanada 1949. Pembinaannya dimulakan pada tahun 1950, mula dibuka secara berperingkat-peringkat pada tahun 1962 dan siap sepenuhnya pada tahun 1971.

Buku teks Geografi Tingkatan 2 membandingkan Lebuhraya Trans Kanada dengan Lebuhraya Utara-Selatan E1 dan E2 di Malaysia, tetapi ia bukanlah satu perbandingan yang sepadan. Kenapa pula saya katakan tidak sepadan...? Semenanjung Malaysia mempunyai banyak jalan persekutuan yang dibina, dibiayai dan diselenggara oleh kerajaan persekutuan melalui Jabatan Kerja Raya (JKR). Malah, lebuh raya ekspres di Malaysia juga membentuk salah satu kelas jalan persekutuan, tetapi dibezakan dengan jalan persekutuan lain melalui perancangan (Lembaga Lebuhraya Malaysia), pembiayaan, pembinaan dan penyelenggaraan (ketiga-tiganya di bawah tanggung jawab syarikat konsesi masing-masing). Sebaliknya di Sabah dan Sarawak, hanya sebilangan kecil sahaja jalan persekutuan yang diklasifikasikan sebagai Jalan Persekutuan Utama, dan laluan-laluan inilah yang membentuk Lebuhraya Pan Borneo AH150.

Sementara itu pula, rangkaian jalan raya di Kanada pula berbeza. Semua jalan raya di Kanada merupakan jalan wilayah - daripada jalan kampung sehinggalah kepada lebuh raya ekspres berbilang lorong. Setiap wilayah mempunyai sistem kod laluannya yang tersendiri dan tidak seragam. Jika sesebuah jalan raya memasuki wilayah lain, kod laluannya akan turut bertukar. Misalnya, Lebuhraya Ontario 401 bertukar kod laluannya menjadi Quebec Autoroute A20 sebaik melepasi sempadan Ontario-Quebec. Namun, masih terdapat beberapa batang jalan raya yang diwartakan sebagai Jalan Persekutuan tetapi masih mengekalkan kod laluan wilayah. Lebuhraya Trans Kanada merupakan salah satu daripada sebilangan kecil jalan persekutuan di Kanada yang diwartakan daripada jalan-jalan wilayah sedia ada. Ia boleh dikenal pasti melalui jata daun maple berwarna hijau yang ditempatkan bersebelahan kod laluan wilayah sedia ada.

Lebuhraya Pan Borneo Sabah AH150 terdiri daripada Jalan Persekutuan 1 (atas), 22 (tengah) dan 13 (bawah)




Di Sarawak, hanya ada satu sahaja laluan Lebuhraya Pan Borneo iaitu Lebuhraya Pan Borneo Sarawak FQA1/AH150






Tiada kod laluan khusus bagi Lebuhraya Trans Kanada - laluan yang diwartakan mengekalkan kod laluan wilayah sedia ada dan digandingkan dengan jata daun mapel hijau. Contoh: Lebuhraya Ontario 417 (atas) dan Quebec Autoroute A20 (bawah)

Tiada kod laluan khusus untuk jalan raya yang diwartakan sebagai laluan Lebuhraya Trans Kanada. Sebaliknya, jalan yang diwartakan itu menggunakan kod laluan wilayah sedia ada tetapi digandingkan dengan jata daun maple hijau. Jika dibandingkan dengan Lebuhraya Pan Borneo, hanya satu sahaja jalan persekutuan yang diwartakan sebagai Lebuhraya Pan Borneo di Sarawak iaitu Lebuhraya Pan Borneo Sarawak FQ1, manakala di Sabah pula tiga buah jalan persekutuan diwartakan sebagai laluan Lebuhraya Pan Borneo iaitu Jalan Persekutuan 1, 13 dan 22. Lebuhraya Pan Borneo diwartakan oleh UNESCAP sebagai Lebuhraya Asia AH150, jadi ia tidak memerlukan sebarang jata khas kecuali jata laluan JKR dan jata Rangkaian Lebuh Raya Asia. Malangnya, masih tiada sebarang usaha dilakukan untuk menggandingkan jata laluan AH150 dengan jata laluan sedia ada, meskipun Brunei sudah pun menggunakannya.

Sementara itu, jalan-jalan wilayah yang diwartakan sebagai Lebuhraya Trans Kanada adalah seperti berikut:-

1. Laluan British Columbia 1
2. Laluan Alberta 1
3. Laluan Saskatchewan 1
4. Laluan Manitoba 1
5. Laluan Manitoba 100 (Lebuhraya Perimeter Winnipeg)
6. Laluan Ontario 17 dan 17A
7. Laluan Ontario 71
8. Laluan Ontario 11
9. Laluan Ontario 69
10. Lebuhraya Ontario 400
11. Laluan Ontario 16
12. Laluan Ontario 12
13. Laluan Ontario 7
14. Lebuhraya Ontario 417
15. Quebec Autoroute 40
16. Quebec Autoroute 25
17. Quebec Autoroute 20
18. Quebec Autoroute 85
19. Laluan Quebec 185
20. Laluan New Brunswick 2
21. Laluan New Brunswick 16
22. Jambatan Konfederasi
23. Laluan Prince Island 1
24. Laluan Nova Scotia 104
25. Laluan Nova Scotia 106
26. Laluan Nova Scotia 105
27. Laluan Newfoundland 1

Banyak kan...? Saya lebih menyukai sistem kod laluan negara jirannya iaitu Amerika Syarikat dan Malaysia kerana lebih sistematik.

Mile Zero Monument di Victoria, British Columbia yang merupakah Kilometer Sifar rasmi bagi Lebuhraya Trans Kanada

Kilometer Sifar bagi Lebuhraya Trans Kanada terletak di Mile Zero Monument yang terletak di simpang Douglas Street BC1 dengan Dallas Road di Victoria, British Columbia, Kanada.

Rasanya tidak perlulah saya ceritakan mengenai kepentingan Lebuhraya Trans Kanada ini kerana ia sudah pun diceritakan di dalam buku teks. Saya hanya memberikan huraian lebih mendalam mengenai Lebuhraya Trans Kanada yang tidak diceritakan di dalam buku teks buat rujukan Panitia Geografi sekolah, guru-guru Geografi serta para pelajar sekolah menengah yang mengambil mata pelajaran Geografi. Paling penting, saya amat mengharapkan agar buku teks Geografi KBSM dipinda kerana kandungannya sudah tidak lagi relevan dengan perkembangan semasa, lebih-lebih lagi setelah pelajar-pelajar sekolah kini mempunyai akses terhadap ilmu geografi yang lebih menyeluruh melalui Wikipedia dan juga Blog Jalan Raya Malaysia.