Blog Jalan Raya Malaysia (Malaysian Highway Blog): Melaka Bandaraya Bersejarah Bahagian 8: Mengimbau sejarah lama Sungai Melaka melalui Melaka River Cruise / Historic City of Malacca Part 8: Recalling the old history of Malacca River via Melaka River Cruise

Salam sejahtera,

Entri Melaka River Cruise ini merupakan entri pembukaan bagi hari terakhir lawatan Blog Jalan Raya Malaysia ke Bandaraya Melaka Bersejarah. Melalui Melaka River Cruise ini, anda akan dibawa menyelusuri Sungai Melaka dari jeti muara Sungai Melaka sehingga ke jeti Taman Rempah yang terletak di Jalan Tun Mutahir.

Untuk pengetahuan anda, Sungai Melaka mempunyai panjang keseluruhan 40 km bermula dari muaranya di Bandaraya Melaka sehingga ke Gadek di mana Sungai Melaka berpecah dua menjadi Sungai Batang Tampin dan Sungai Batang Melaka. Sungai Batang Melaka seterusnya menjadi salah satu sumber air utama bagi rakyat Melaka kerana di situ terletaknya Empangan Jus yang terletak tidak jauh dari pekan Batang Melaka.

Sungai Melaka ini menjadi saksi terpenting semasa Parameswara membuka Bandaraya Melaka . Di situlah terletaknya pokok melaka yang membawa kepada nama negeri ini. Parameswara seterusnya membina sebuah jambatan yang menjadi mercu tanda penting kerana di situlah segala aktiviti perdagangan tempatan dan antarabangsa berlangsung semasa zaman Kesultanan Melayu Melaka. Kini, anda tidak mungkin dapat menemui lagi struktur jambatan sebenar yang dibina pada Kesultanan Melayu Melaka, tetapi sudah sebegitu banyak jambatan (kebanyakannya jambatan konkrit) di sepanjang Sungai Melaka, yang mana tujuh daripadanya berada dalam laluan perkhidmatan Melaka River Cruise.

View Melaka River Cruise Route in a larger map

Melaka River Cruise merupakan satu perkhidmatan bot pelancongan yang disediakan oleh kerajaan negeri Melaka kepada para pelancong sebagai usaha memulihara Sungai Melaka dan seterusnya mengembalikan kegemilangannya. Anda boleh menaiki bot dengan tambang hanya RM10 sahaja (RM20 bagi pelancong asing; anda perlu menunjukkan kad pengenalan anda untuk membolehkan anda dikenakan tambang RM10) di mana-mana antara dua jeti utama iaitu jeti muara Sungai Melaka dan jeti Taman Rempah sebelum berpatah balik. Selain pemandangan indah di sepanjang sungai, anda turut dihidangkan dengan kisah-kisah sejarah kegemilangan Sungai Melaka, terutamanya mengenai mercu-mercu tanda penting di sepanjang laluannya. Jarak perjalanan antara kedua-dua jeti adalah sepanjang 9 km dan perjalanan pergi-balik memakan masa selama lebih kurang 45 minit.

Sepanjang tempoh operasinya, Melaka River Cruise telah banyak memenangi anugerah; antaranya, Anugerah Kecemerlangan Kategori Lapan Seni Bina Terbaik Pemulihan dan Pengindahan Sungai Melaka 2009, Anugerah Pelancongan Negeri Melaka 2008/2009, Anugerah Kawasan Tarikan Pelancongan Utama Melaka ‘Zoom Malaysia’ Kementerian Pelancongan Malaysia 2009 dan Anugerah Kawasan Tarikan Pelancongan Utama Melaka ‘Cuti-Cuti Malaysia’ Kementerian Pelancongan Malaysia 2010.

Saya dan Khairul Azmi berkesempatan mencuba Melaka River Cruise ini dari jeti muara. Jeti tersebut sebenarnya dibina dengan melencongkan aliran air sungai ke satu pintu air tidak jauh dari muaranya; bahagian berteluk yang terbentuk akibat lencongan sungai tersebut memang sengaja dirancang sebegitu rupa untuk kegunaan jeti bot ekspres ke Dumai, Indonesia.

Terdapat tujuh buah jambatan di sepanjang Sungai Melaka yang berada dalan laluan Melaka River Cruise:-

Jambatan Tan Kim Seng - laluan terpenting untuk ke Jalan Melaka-Port Dickson FT5 dari arah Jalan Semabok FT5. Asalnya, jambatan tersebut merupakan jambatan yang paling hampir dengan muara Sungai Melaka sehinggalah apabila Jambatan Jalan Syed Abdul Aziz FT192 siap dibina dan seterusnya merampas kedudukan tersebut.
Jambatan Chan Koon Cheng - laluan terpenting untuk ke Jalan Melaka-Muar FT5 dari arah Jalan Tengkera FT5. Kedua-dua Jambatan Tan Kim Seng dan Jambatan Chan Koon Cheng membentuk pasangan sehala bagi FT5.
Jambatan Kampung Jawa - jambatan pejalan kaki ini menghubungkan antara Kampung Jawa di sebelah tebing timur Sungai Melaka dengan bandar lama Melaka.
Jambatan Pasar - juga merupakan jambatan pejalan kaki. Mercu tanda terpenting di situ ialah air pancut berirama.
Jambatan Hang Tuah - menempatkan Jalan Hang Tuah, terletak betul-betul sebelum persimpangan Jalan Kubu. Jambatan ini ialah yang paling lebar antara tujuh jambatan dalam laluan Melaka River Cruise iaitu selebar 4 lorong. Aliran trafik di Jambatan Hang Tuah asalnya dua hala sebelum ia diubah menjadi jambatan sehala.
Jambatan Stesen Bas Lama - jambatan pejalan kaki ini menghubungkan antara stesen bas lama Bandaraya Melaka dengan Jalan Munshi Abdullah. Setelah stesen bas Melaka dipindahkan ke Melaka Sentral, bangunan stesen bas lama dirobohkan dan digantikan dengan Melaka Pirate Park.
Jambatan Kampung Morten - jambatan pejalan kaki ini menghubungkan antara Kampung Morten dengan Jalan Tun Sri Lanang.

Sebenarnya, terdapat sebuah lagi jambatan yang sedang dalam pembinaan. Jambatan yang saya maksudkan itu ialah sebuah jambatan besi bagi kegunaan kenderaan bermotor bagi menghubungkan antara Jalan Tun Ali dengan Jalan Tun Sri Lanang. Oh ya, jika anda hendak mencari Jambatan Hang Jebat, lokasi jambatan tersebut sebenarnya berada di Jalan Tun Mutahir dekat Taman Rempah.

Pemandangan di sepanjang tebing Sungai Melaka begitu indah hasil inisiatif kerajaan negeri Melaka serta penduduk tempatan. Laluan pejalan kaki dibina di sepanjang kiri dan kanan sungai untuk kemudahan para pejalan kaki menikmati keindahan Sungai Melaka. Terdapat beberapa batang pokok bakau yang dibiarkan tumbuh bagi menghalang hakisan tebing. Bangunan di bandar lama Melaka yang menghadap sungai juga dicat cantik dan ada di antaranya yang turut dihiasi grafiti bertemakan pelancongan.

Kampung Morten ialah perkampungan Melayu terbesar di tengah-tengah Bandaraya Melaka sebagai mana Kampung Baru di Kuala Lumpur. Tidak seperti Kampung Baru di Kuala Lumpur, rata-rata rumah di Kampung Morten dibina dengan gaya rumah limas tradisional Melaka yang diperbuat daripada kayu. Kesemua rumah limas di situ dipulihara dengan begitu cantik dan dicat semula, sekaligus menyerlahkan keindahannya.

Satu perkara yang mencuri perhatian saya ialah landasan Melaka Monorail. Landasan monorel ini dibina bagi membolehkan pelancong menikmati keindahan Sungai Melaka dari atas monorel. Malangnya, perkhidmatan monorel ini berdepan dengan kontroversi kerana ia terlalu kerap rosak sejak ia mula dibuka pada 21 Oktober 2010. Tambah memalukan, monorel itu sendiri rosak pada hari pertama pembukaannya. Insiden kerosakan yang terlalu kerap itu sudah tentulah amat memalukan kerajaan negeri Melaka, memandangkan perkhidmatan monorel tersebut memakan belanja sebanyak RM16.5 juta untuk membinanya. Sebab itulah ia tidak lagi beroperasi sekarang dan gerabak monorel yang ada masih tersadai di stesen utamanya di Taman Rempah. Gerabak monorel yang digunakan itu adalah buatan China. Justeru, saya ingin menyeru kepada kerajaan negeri Melaka agar memulihkan semula perkhidmatan monorel dengan menggantikan landasan kepada jenis konkrit seperti landasan KL Monorail dan seterusnya menukar kesemua rolling stock yang ada kepada monorel buatan Scomi Rail yang terbukti ketahanannya. Sayang sungguh sekiranya perkhidmatan monorel ini dihentikan setelah sebegitu banyak wang dibelanjakan untuk membinanya.

Dua lagi mercu tanda yang menarik perhatian saya ialah kincir air dan juga kubu Middleburg Bastion. Kubu Middleburg Bastion ini sebenarnya merupakan sebahagian daripada runtuhan kota Melaka yang dibina oleh Portugal setelah berjaya menakluki dan menjajah Melaka pada tahun 1511. Kota Melaka kemudiannya dirobohkan oleh British pada tahun 1807 apabila Belanda menyerahkan seluruh jajahannya kepada British untuk mengelakkannya daripada jatuh ke tangan Perancis di bawah Napoleon Bonaparte. Kota Melaka hampir dimusnahkan keseluruhannya tetapi akhirnya dihalang oleh Sir Stamford Raffles yang merupakan pencinta sejarah, menyebabkan hanya Porta de Santiago sahaja yang masih kekal sebagai struktur termasyhur A Famosa. Sementara itu pula, Middleburg Bastion yang kita dapat lihat hari ini sebenarnya dibina semula oleh kerajaan negeri Melaka sebagai tarikan pelancongan.

Bot kami akhirnya tiba semula ke jeti muara. Kami seterusnya melawat Muzium Samudera sebelum ke Menara Taming Sari bagi satu lagi reviu jalan raya bagi Jalan Syed Abdul Aziz FT192. Jadi, nantikanlah reviu FT192 hanya di Blog Jalan Raya Malaysia...!!!

Untuk galeri gambar penuh, sila klik sini.