FAQ: Pengubahsuaian motosikal yang dibenarkan dan tidak dibenarkan / Legal and illegal motorcycle modifications

Ubah suai identiti Yamaha FZ150i kepada Yamaha YZF-R15 merupakan antara modifikasi yang lazim dilakukan peminat motosikal - sentiasa dapatkan nasihat daripada JPJ sebelum memulakan sebarang kerja ubah suai

Salam sejahtera,

Terlebih dahulu, saya ingin memohon maaf kerana agak lama tidak mengemaskini Blog Jalan Raya Malaysia ini berikutan urusan keluarga. Kali ini saya ingin bawakan kepada anda mengenai jenis-jenis pengubahsuaian motosikal yang dibenarkan atau tidak dibenarkan oleh Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ). Ia berikutan pengumuman tentang operasi besar-besaran bagi menangani kesalahan ubah suai haram motosikal yang telah dikeluarkan oleh Timbalan Ketua Trafik Polis Diraja Malaysia (PDRM) Bukit Aman, ACP Mahamad Akhir Darus, bermula 2 Februari ini.

Penukaran sistem transmisi asal 5 kelajuan pada model Yamaha 135LC 2011 klac manual kepada 6 kelajuan adalah dibenarkan tanpa memerlukan keizinan daripada JPJ

Seksyen 12 Akta Pengangkutan Jalan 1987 memperuntukkan satu garis panduan menyeluruh mengenai jenis-jenis ubah suai kenderaan yang dibenarkan dan tidak dibenarkan. Bagi motosikal, saya rumuskan beberapa jenis ubah suai kenderaan yang tidak memerlukan kebenaran daripada JPJ:-

1. Pemasangan pengadang angin - popular di kalangan pemilik motosikal American cruiser, kerana kebanyakan model cruiser terutamanya buatan Harley-Davidson memang tidak didatangkan dengan pengadang angin bagi melindungi penunggang daripada angin kuat mahupun habuk.
2. Pemasangan penutup lampu dan enjin (fairing) - Pemasangan fairing bertujuan melindungi enjin daripada puing-puing jalanan di samping membantu meningkatkan tahap aerodinamik motosikal. Selain itu, fairing juga berupaya memberi perlindungan kepada enjin daripada kerosakan akibat kemalangan secara perlindungan korban.
3. Pemasangan brek cakera - popular di kalangan pemilik motosikal kapcai. Kebanyakan motosikal kapcai dilengkapi brek gelendong hadapan dan belakang, dan ada juga yang dilengkapi brek cakera hadapan; hanya beberapa model prestasi seperti Yamaha 125Z, Yamaha 135LC 5 kelajuan klac manual, Honda Future 125 dan Modenas GT128 sahaja yang dilengkapi brek cakera hadapan dan belakang. Seperti yang diketahui umum, brek cakera menawarkan kuasa membrek yang lebih baik dan lebih cekap daripada brek gelendong serta tidak perlu dilaras.
4. Penukaran klac dan sistem transmisi - Klac racing meningkatkan prestasi enjin dengan meminimakan kehilangan kuasa dari aci engkol ke roda akibat geseran pada klac. Jika klac asal menyebabkan kehilangan kuasa sekitar 10%, klac racing pula mengurangkan kehilangan kuasa ini kepada sekitar 5-7%. Justeru, penggunaan klac racing dibenarkan penggunaannya kerana kuasa asal enjin tidak berubah. Begitu juga dengan penukaran klac emparan automatik kepada klac tangan manual dan penukaran sistem transmisi kepada bilangan gear yang lebih tinggi (contoh: Yamaha 135LC 5 kelajuan kepada 6 kelajuan), juga atas sebab yang sama.

Hanya blok enjin yang mempunyai sesaran sama seperti blok asal sahaja yang dibenarkan penggunaannya, boleh dikenal pasti melalui label sesaran pada blok




Sebenarnya penggunaan CDI racing tidak dibenarkan, tetapi penggunanya sering terlepas disebabkan rupa bentuknya yang hampir sama seperti CDI asal

Ubah suai motosikal yang tidak dibenarkan pula adalah seperti berikut:-

1. Pemasangan pemijak kaki yang mengubah kedudukan tapak - Setiap jenis motosikal mempunyai kedudukan pemijak kaki yang disesuaikan mengikut fungsinya. Misalnya, bagi motosikal cruiser, pemijak kaki lazimnya jauh terjulur di hadapan untuk mendapatkan posisi tunggangan yang lebih santai, manakala motosikal sport pula mempunyai kedudukan pemijak kaki yang terkebelakang sedikit serta boleh dilipat bagi tujuan aerodinamik serta pengendalian lebih lincah di selekoh. Bagi motosikal jenis lain pula, posisi pemijak kaki pula disesuaikan dengan posisi tunggangan yang neutral. Sebab itulah pemasangan pemijak kaki yang melibatkan pengubahsuaian tapak atau kedudukannya tidak dibenarkan.
2. Pengubahsuaian ekzos - Ubah suai ekzos yang tidak dibenarkan merupakan satu jenis kesalahan ubah suai kenderaan yang paling kerap diambil tindakan. Sebabnya...? Ubah suai ekzos boleh menyebabkan bunyi yang lebih bising di samping pelepasan asap berbahaya yang lebih tinggi. Sistem ekzos asal memang direkabentuk untuk mendapatkan paras bunyi dan pelepasan emisi yang optimum serta mematuhi peraturan jalan raya, melalui sedikit halangan bagi menghalang campuran udara-bahan api tak terbakar daripada terlepas begitu sahaja serta mengurangkan bunyi bising enjin yang berpunca daripada letusan yang terhasil daripada lejang kuasa. Ekzos "bikin" memang boleh meningkatkan sedikit kuasa enjin hasil pelepasan ekzos yang lebih lawas dengan mengurangkan halangan pada sistem ekzos, tetapi dalam masa yang sama pula lebih bising, menghasilkan lebih banyak gas ekzos pencemar udara serta lebih kuat makan minyak.
3. Pemasangan cover set dan fairing yang mengubah identiti asal - Antara ubah suai cover set dan fairing yang popular di kalangan pemilik motosikal ialah ubah suai daripada Yamaha FZ150i kepada Yamaha YZF-R15 dan daripada Yamaha 135LC kepada Yamaha X1R. Lazimnya, kedua-dua ubah suai tersebut dapat dilakukan kerana berasaskan kerangka dan pelantar yang sama. Apa pun, lebih baik dapatkan nasihat daripada JPJ sebelum memulakan sebarang ubah suai melibatkan identiti motosikal.
4. Pemasangan lampu-lampu yang tidak dibenarkan - Peraturan jalan raya global menetapkan bahawa warna bagi lampu hadapan, lampu posisi, lampu kabut, lampu pencahayaan siang (DRL) dan lampu undur ialah warna putih kekuningan (warm white) ataupun warna putih biasa sahaja, manakala lampu belakang dan lampu brek pula dihadkan kepada warna merah sahaja. Lampu isyarat membelok pula hanya boleh menggunakan warna jingga / amber sahaja. Penggunaan lampu-lampu berwarna selain daripada yang ditetapkan tadi merupakan satu kesalahan kerana ia mengelirukan pengguna jalan raya yang lain.
5. Pemasangan hon berirama atau dua nada - Hon-hon tersebut diharamkan kerana boleh mengelirukan di samping bunyi bising.

Dapatkan nasihat daripada JPJ dan Jabatan Alam Sekitar jika anda merancang untuk menukar sistem bahan api daripada karburetor kepada pancitan bahan api

Apa yang saya senaraikan di atas tadi merupakan ubah suai yang disenaraikan oleh Seksyen 12 Akta Pengangkutan Jalan 1982. Bagaimana pula dengan ubah suai lain di bawah ini...?

1. Pemasangan kotak barangan belakang dan sisi - Boleh tanpa perlu keizinan daripada JPJ. Pemasangan kotak barangan hanya melibatkan pemasangan tapak yang sekadar diskrukan pada subkerangka sedia ada. Namun, harus diingat bahawa ada jenis tapak yang merosakkan kerangka dan ada yang tidak.
2. Penukaran enjin - Hanya dua keadaan sahaja yang mengizinkan anda untuk menukar enjin, iaitu sama ada disebabkan enjin asal rosak atau pecah akibat kemalangan ataupun enjin asal sudah rosak dan tidak dapat dibaik pulih kembali. Namun, kedua-duanya memerlukan keizinan daripada JPJ kerana melibatkan pindaan pada geran kenderaan. Selalunya, kenderaan yang ditukar enjinnya wajib menjalani pemeriksaan oleh Puspakom.
3. Penukaran karburetor - Tidak dibenarkan sama sekali. Jika karburetor asal rosak, hanya karburetor daripada model yang sama ataupun setara sahaja yang dibenarkan. Karburetor asal dengan karburetor bukan standard amat mudah dibezakan.
4. Penukaran blok enjin - Tidak dibenarkan kecuali apabila blok asal mengalami kerosakan teruk ataupun jika blok baharu itu menghasilkan sesaran yang sama. Dengan kata lain, anda hanya boleh tukar blok racing sekiranya blok tersebut menghasilkan sesaran yang sama seperti blok asal. Blok enjin selalunya mempamerkan saiznya dalam bentuk sesaran enjin, jika angkanya berbeza daripada blok asal, maka blok tersebut tidak dibenarkan penggunaannya. Blok yang dikorek juga diharamkan penggunaannya kerana ia boleh meningkatkan tahap kebisingan enjin.
5. Penukaran aci sesondol dan aci engkol jack-up - Sebenarnya ia tidak dibenarkan kerana melibatkan perubahan kuasa dan kelajuan motosikal, tetapi pemilik motosikal yang menggunakannya selalunya terlepas daripada ditahan kerana tidak melibatkan perubahan bunyi enjin motosikal. Tambahan pula, polis dan JPJ bukanlah mekanik yang boleh meleraikan enjin. Asalkan anda menggunakan ekzos dan karburetor standard, anda sudah tentu akan terselamat. Aci sesondol racing meningkatkan kuasa enjin melalui bukaan injap yang lebih besar dan lebih lawas, manakala aci engkol jack-up pula meningkatkan kuasa enjin melalui lejang yang lebih panjang. Namun, kedua-duanya berisiko mengakibatkan kerosakan enjin akibat injap terhentak pada omboh.
6. Penukaran gelung penyalaan dan CDI - Modul sistem penyalaan nyahcas kapasitor (CDI) racing meningkatkan prestasi enjin dengan mengubah pemetaan penyalaan palam pencucuh lebih awal daripada sepatutnya, membolehkan lebih banyak hasil pembakaran campuran udara-bahan api yang dimanfaatkan kepada kuasa berguna. Namun, kelemahan utama CDI racing ialah risiko pra-nyalaan yang lebih tinggi, yang seterusnya memaksa penggunanya untuk menggunakan petrol oktana tinggi sahaja (RON97 ke atas). Sementara itu, gelung penyalaan racing meningkatkan prestasi melalui penghasilan voltan penyalaan yang lebih tinggi, menjadikan api palam pencucuh lebih panas. Seperti aci engkol dan aci sesondol, penggunaan gelung dan CDI racing sebenarnya tidak dibenarkan, tetapi penggunanya selalunya terlepas daripada ditahan kerana tidak melibatkan perubahan bunyi enjin motosikal. Tambahan pula, gelung dan modul CDI asal dan racing sukar dibezakan, dan kedudukan gelung penyalaan dan CDI berbeza mengikut model motosikal.
7. Penukaran nisbah gegancu - Nisbah gegancu yang asal disesuaikan mengikut berat purata penunggang motosikal biasa. Namun, nisbah gegancu asal tidak semestinya sesuai untuk semua jenis penunggang motosikal. Penunggang yang lebih gempal tentunya memerlukan nisbah gegancu yang lebih besar sedikit untuk lebih pecutan terutamanya semasa mendaki bukit. Ada juga penunggang yang menukar nisbah gegancu menjadi lebih kecil sedikit untuk meningkatkan kelajuan maksimum motosikal di samping lebih menjimatkan minyak. Apa pun nisbah gegancu yang dipilih, semuanya dibenarkan oleh JPJ kerana kuasa asal enjin tetap tidak berubah.
8. Penukaran ECU (bagi pancitan bahan api) - Kini semakin banyak model motosikal kapcai yang dilengkapi pancitan bahan api, bermula dengan Modenas 118EFI dan diikuti pula dengan Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection. Kini, Suzuki pula menyertai "perang" kapcai pancitan bahan api melalui model Suzuki Smash FI mereka. Tidak seperti motosikal karburetor, motosikal pancitan bahan api ditala dengan mengubah pemetaan sistem penyalaan dan pancitan bahan api, yang memerlukan ECU khas yang boleh ditala dengan hanya menggunakan komputer sahaja. Seperti CDI racing, ECU boleh diaturcara ini sebenarnya tidak dibenarkan penggunaannya, tetapi penggunanya boleh terlepas kerana amat sukar hendak mengenal pasti sama ada ECU yang digunakan adalah yang asal mahupun jenis racing yang boleh diaturcara; tambahan pula, ia amat bergantung kepada orang yang menalanya itu sendiri. Setakat ini belum ada pengeluar ECU boleh diaturcara bagi motosikal kapcai, tetapi FSR Technology Sdn. Bhd. ada merancang untuk menghasilkan ECU Tune Boss untuk motosikal Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection dalam tahun 2015 ini.
9. Penukaran sistem karburetor kepada pancitan bahan api - Terdapat empat kelebihan utama bagi sistem pancitan bahan api berbanding karburetor, iaitu lebih jimat bahan api, lebih mesra alam, lebih cekap serta lebih mudah dihidupkan semasa enjin sejuk pada awal pagi. Justeru, sudah terdapat kit-kit penukaran sistem pancitan bahan api yang boleh dibeli secara atas talian. Namun, ia merupakan jenis ubah suai yang memerlukan kebenaran bertulis daripada JPJ. Sebelum anda bercadang untuk menukar kepada sistem pancitan bahan api, elok anda membuat pertanyaan di pejabat JPJ berhampiran sama ada anda dibenarkan atau tidak serta prosedurnya jika ia memerlukan kebenaran JPJ. Jika ia memerlukan kebenaran JPJ, anda perlu menghantar motosikal anda ke Puspakom dan Jabatan Alam Sekitar untuk duji terlebih dahulu - jika paras emisi melebihi sepatutnya, anda mungkin perlu menala semula ECU sehingga paras yang dibenarkan tercapai.