Analisis ujian dinamometer Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection / Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection dyno test analysis

Salam sejahtera,

Sejak mula dilancarkan pada September 2013, Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection kini mendominasi pasaran motosikal kapcai pancitan bahan api, sungguhpun Modenas 118EFI lebih dahulu dilancarkan. Penggunaan enjin yang sangat jimat bahan api tetapi dalam masa yang sama lebih berkuasa daripada pendahulunya merupakan rahsia utama kejayaan Lagenda Fuel Injection. Dua faktor tersebut sangat penting, terutamanya ketika zaman harga minyak naik sebagaimana sekarang.

Kali ini saya ingin berkongsi sesuatu perkara yang menarik, iaitu hasil ujian dinometer bagi Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection. Pihak yang bertanggungjawab melakukan ujian dinamometer bagi motosikal ini ialah FSR Technology Sdn. Bhd. yang terkenal dengan produk sistem pengawal pancitan bahan api (Master Fuel Control System) untuk motosikal Yamaha FZ150i.

Apa itu ujian dinamometer...? Ujian dinamometer, atau dikenali sebagai ujian dyno, dijalankan bagi mengenal pasti nilai kuasa kuda yang boleh dimanfaatkan bagi sesebuah kenderaan, dengan menggunakan sejenis alat pengukur yang dikenali sebagai dinamometer. Kuasa dan kilasan enjin diukur sama ada pada roda pemacu [bagi mendapatkan kuasa kuda bersih atau kuasa kuda roda (whp), iaitu kuasa sebenar yang boleh dimanfaatkan oleh pengguna setelah ditolak dengan kehilangan kuasa melalui transmisi], ataupun pada roda tenaga [bagi mendapatkan kuasa kuda brek (bhp) seperti yang diiklankan dalam risalah] Dinamometer mengukur kuasa kuda dengan mengenakan daya membrek yang berubah-ubah pada rotornya sebagai beban boleh ubah. Kilasan atau tork (τ) yang dikenakan oleh enjin bagi menangani daya membrek yang berubah-ubah pada dinamometer diukur sepanjang banjaran kelajuan operasi enjin (dalam rpm) dikira sama ada dalam unit newton meter (N-m) ataupun kaki-paun (lb-ft; unit imperial). Seterusnya, kuasa enjin (P) dikira dengan menukarkan kelajuan enjin (rpm) kepada kelajuan sudut (ω) radian sesaat dan seterusnya mendarabkannya dengan kilasan yang diukur, dengan menggunakan formula

bagi unit metrik ataupun



bagi unit imperial. Pemalar 9549 (bagi pengukuran metrik) dan 5252 (bagi pengukuran imperial) diperolehi dengan mendarabkan 33,000 kaki-paun seminit (imperial) atau 60,000 newton-meter seminit (metrik) dan seterusnya dibundarkan.

Kuasa dalam unit kilowatt boleh ditukarkan kepada unit kuasa kuda dengan membahagikannya dengan 0.7457. Selain itu, kuasa dalam unit PS (Pferdestärke) yang bermaksud "kuasa kuda" dalam bahasa Jerman, turut digunakan. Satu PS didefinisikan sebagai kerja yang diperlukan bagi mengangkat 75 kg beban setinggi semeter selama sesaat. Nilainya bersamaan dengan 0.7355 kW ataupun 98.6% daripada nilai kuasa kuda imperial, menyebabkan unit PS turut dikenali sebagai "kuasa kuda metrik". Di kebanyakan negara Eropah, unit PS telah digantikan dengan unit kW sebagai unit ukuran rasmi, tetapi masih terdapat negara-negara pengguna unit metrik yang terus menggunakan PS sebagai unit ukuran seperti Jepun.

Jika diperhatikan graf garis yang diplotkan hasil ujian dinamometer, kita boleh mengetahui nilai kuasa kuda dan kilasan sesebuah kenderaan dengan mencari nilai puncak dan seterusnya kelajuan enjin semasa nilai puncak tersebut diperolehi. Selain itu, kita juga boleh mengetahui banjaran kelajuan operasi enjin bagi menentukan nilai garisan merah (kelajuan melebihi kelajuan operasi enjin, ditandakan dengan zon atau garisan merah pada takometer). Sifat enjin juga boleh diketahui melalui bentuk lengkuk graf kuasa kuda dan graf kilasan.

Ujian dyno oleh FSR Technology terhadap Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection mendapati nilai kuasa kuda bersih (whp) bagi motosikal ini ialah 9.56 PS @ 7,750 rpm, tidak jauh berbeza daripada nilai kuasa kuda brek yang diiklankan dalam risalah iaitu 7.4 kW (10.25 PS) @ 7,750 rpm. Maka, ia menunjukkan bahawa sistem transmisi bagi Lagenda ini sangat cekap dengan mencatatkan hanya 7% kehilangan kuasa, sedangkan biasanya kehilangan kuasa dalam transmisi manual standard adalah dalam lingkungan 10%.

Bagaimana pula dengan motosikal anda...? Anda berminat untuk mengetahui nilai kuasa kuda bersih yang boleh anda manfaatkan daripada jentera anda...? Anda boleh mengunjungi bengkel FSR Technology di Jalan PJU 1A/42 (off Jalan PJU 1A/1), Ara Damansara, 47301 Petaling Jaya, Selangor untuk menjalankan ujian dinamometer (sila hubungi mereka di sales@fsrtech.com untuk mengetahui kadar upah bagi satu sesi ujian dinamometer).

Motosikal Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection yang diuji




Motosikal diikat pada dinamometer yang mengukur kuasa kuda pada roda belakang




Juruteknik bertugas menganalisis data yang diperolehi di komputer hasil ujian dinamometer




Graf kuasa kuda bagi Yamaha Lagenda 115Z Fuel Injection - 9.56 PS @ 7,750 rpm kuasa kuda bersih yang boleh dimanfaatkan pada roda belakang
(Semua kredit gambar: FSR Technology Sdn. Bhd.)