Pemandu teksi vs prebet sapu / Taxi drivers vs illegal taxis

Salam sejahtera,

Salah satu daripada pengangkutan awam yang paling lazim di sekeliling kita ialah perkhidmatan teksi. Di Malaysia, teksi terdiri daripada kereta penumpang biasa yang dilesenkan oleh Suruhanjaya Pengangkutan Awam Darat (SPAD) untuk mengambil upah mengangkut penumpang. Terdapat tiga jenis teksi, iaitu teksi bajet, teksi premier dan teksi eksekutif. Di Lembah Klang, Johor Bahru, Pulau Pinang, Melaka dan Kuala Terengganu, teksi bajet berwarna merah putih adalah yang paling lazim, manakala selebihnya ialah teksi eksekutif. Majoriti teksi di Malaysia menggunakan varian Proton Saga, sama ada generasi pertama (Iswara 1.5) ataupun generasi kedua (Saga BLM 1.6 atau Saga FLX 1.6), berikutan harganya yang sangat murah serta mudah untuk diselenggara.

Sementara itu, prebet sapu pula ialah pengusaha "teksi haram" yang menggunakan kenderaan mereka sendiri untuk mengambil upah mengangkut penumpang. Untik memaksimumkan keuntungan, ada di antara mereka yang menggunakan van atau MPV untuk mengangkut lebih ramai penumpang sekaligus. Mereka digelar "teksi haram" kerana mereka tidak membayar lesen teksi kepada SPAD, sekaligus dapat melepaskan diri daripada mengikuti peraturan yang ditetapkan oleh SPAD termasuklah keperluan memiliki insurans. Sebab itulah mereka berupaya mengenakan tambang yang lebih murah daripada teksi berlesen, sungguhpun kadar tambang teksi telah pun diseragamkan.

Kasihan pemandu teksi berlesen ini. Kehadiran prebet sapu diibaratkan seperti menabur pasir dalam periuk nasi pemandu teksi sah ini. Sudahlah imej mereka sering tercemar akibat segelintir kecil pemandu teksi yang membuat onar dengan enggan mengambil penumpang (terutamanya ketika kesesakan jalan raya), mengenakan tambang yang mencekik darah, enggan menggunakan meter dan bersikap kasar terhadap penumpang. Akibatnya, kerana nila setitik, rosak susu sebelanga. Mereka juga terpaksa bersaing dengan mod pengangkutan awam lain yang lebih murah seperti bas dan pengangkutan rel. Itu pun nasib baik Malaysia tiada ojek (teksi motosikal seperti di Indonesia) mahupun tuk-tuk (beca berenjin seperti di Thailand; di Indonesia ia dipanggil bajaj).

Malah, kelibat teksi yang tersadai di tepi jalan akibat rosak juga merupakan pemandangan lumrah. Apa tidaknya, kos penyelenggaraan teksi sebenarnya dua kali ganda lebih tinggi daripada kenderaan biasa kerana mereka beroperasi tanpa henti setiap hari. Namun demikian, pendapatan pemandu teksi pula sering tidak menentu. Kalau pendapatan tidak menentu, bagaimana mereka hendak ada duit untuk menyelenggara teksi mereka mengikut jadual? Jadi, mereka terpaksa memaksa kenderaan mereka demi mencari rezeki yang halal. Jika enjin sering dipaksa tetapi penyelenggaraan tidak menentu, itulah yang menjadi punca teksi rosak. Paling malang apabila enjin rosak teruk sehingga enjin terpaksa diturunkan. Sudahlah tidak dapat mencari rezeki akibat teksi rosak, duit semakin melayang hanya untuk memperbaikinya adalah. Hendak menukar tayar pun satu hal juga, sebab harga tayar bukannya murah.

Berikutan permasalahan yang sering dialami pemandu teksi, kerajaan melalui SPAD memperkenalkan program bantuan Teksi Rakyat 1Malaysia (TR1MA), bertujuan bagi membantu mengurangkan beban para pemandu teksi berlesen, di samping memperbaiki imej pemandu teksi di kalangan rakyat Malaysia dan pelancong asing. Pemandu teksi seharusnya dibantu kerana ada di antara mereka yang tergolong dalam kategori rakyat berpendapatan rendah. Buat permulaan, para pemandu teksi diberi bantuan penukaran tayar bagi meningkatkan tahap keselamatan teksi.

Buat warga kota, kita seharusnya menghapuskan stigma negatif terhadap pemandu teksi, kerana mereka juga mahu mencari rezeki halal seperti kita. Terus-terang saya katakan, walaupun saya akui ada pemandu teksi yang enggan mengambil penumpang, namun kebanyakan teksi yang pernah saya gunakan sepanjang di Kuala Lumpur sangat berbaloi - hampir kesemua pemandu teksi yang pernah saya naiki bersikap peramah.

Jika anda masih ragu-ragu untuk menaiki teksi, ada beberapa tip yang ingin saya kongsikan kepada pembaca:-

1. Pastikan anda berteman semasa menaiki teksi. Ia bukan sahaja membantu anda menjimatkan wang tambang (memandangkan kadar tambang teksi ialah mengikut satu teksi dan bukannya mengikut penumpang; maka, semakin ramai teman anda, semakin rendah tambang yang anda perlu bayar kerana telah dibahagikan mengikut bilangan penumpang), malah penting bagi tujuan keselamatan anda.
2. Elakkan daripada menggunakan teksi semasa waktu sesak. Jika jalan sesak dan menyebabkan kelajuan teksi turun sehingga bawah 30 km/j, kadar teksi akan mengikut masa dan bukannya jarak. Oleh itu, cuba tunggu sehingga kesesakan jalan raya reda sebelum anda mahu menahan teksi.
3. Jika anda tahu jalan pintas yang kurang sesak ke destinasi anda, anda boleh cadangkan kepada pemandu teksi supaya dapat mengurangkan tambang yang anda perlu bayar. Pemandu teksi berpengalaman selalunya berupaya menghafal setiap jalan pintas yang ada untuk cepat sampai ke destinasi dan mengelakkan kesesakan.
4. Anda sebenarnya berhak untuk melaporkan kepada SPAD sekiranya pemandu teksi enggan menggunakan meter dan seterusnya mengenakan tambang yang tidak masuk akal.
5. Dapatkan nombor telefon pemandu teksi. Ia amat membantu dalam saat-saat kecemasan sekiranya anda tiada pengangkutan. Mungkin sedikit bayaran tambahan akan dikenakan, tetapi sekurang-kurangnya ia memudahkan. Mengambil nombor telefon pemandu teksi juga membantu membina hubungan baik antara penumpang dengan pemandu teksi.

Kadar tambang teksi yang diseragamkan di Semenanjung Malaysia