Salam sejahtera,
Sepanjang anda memandu, pernahkah anda perasan ada satu kabin sementara kecil yang ditempatkan di tepi jalan dan ada papan tanda kecil mengenai maklumat stesen bancian jalan raya? Untuk pengetahuan, kabin tersebut bertindak sebagai stesen bancian jalan raya. Namun, ada juga stesen bancian yang tidak menggunakan kabin tetapi sekadar khemah sementara yang mudah ditanggalkan dan diangkut.
Kenapa perlunya bancian jalan raya? Jabatan Kerja Raya (JKR) perlu membuat bancian jalan raya bagi mengenal pasti kadar aliran trafik di sesebuah jalan raya. Data-data yang dikumpul hasil bancian adalah amat penting supaya kerajaan dapat merancang penambahbaikan jajaran yang sesak seperti naik taraf kepada jalan raya kembar serta pembinaan persimpangan bertingkat. Misalnya, keputusan kerajaan membina Lebuh AMJ FT19 di Melaka adalah hasil daripada bancian di Jalan Persekutuan 19 (Bulatan Taboh Naning-Melaka) dan Jalan Persekutuan 5 (Melaka-Muar).
Kaedah bancian dilakukan secara manual sepenuhnya di stesen mudah alih. Seterusnya, data bancian harian akan dihimpun dan nilai puratanya diambil kira sebagai kadar aliran trafik harian purata (ADT). Nilai ADT inilah yang menentukan sama ada jalan raya itu perlu dinaik taraf atau tidak. Namun, penggunaan nilai ADT sahaja tidak tepat, kerana ada masanya di mana kadar aliran trafik harian sangat tinggi (seperti musim perayaan atau cuti sekolah) tetapi pada hari-hari biasa pula kadar ADT adalah rendah. Jajaran dua lorong bagi Lebuhraya Senai-Desaru E22 adalah salah satu hasil daripada penggunaan nilai ADT yang rendah pada hari-hari biasa, menyebabkan ada pengguna jalan raya yang mempertikaikan rasional reka bentuk lebuh raya tunggal dua lorong, memandangkan kadar aliran trafik pada waktu cuti pula agak tinggi.
Selain ADT, isipadu rekabentuk setiap jam (DHV) turut diambil kira dalam reka bentuk jalan raya. Punca utama DHV perlu diambil kira ialah kerana dalam sehari ada masanya jalan sesak tetapi pada masa yang lain pula sangat lengang. Ia benar terutamanya di kawaan bandar raya besar, yang mana waktu paling sesak ialah semasa hendak ke pejabat (lebih kurang 7.30-9.30 pagi) dan semasa pulang ke rumah (lebih kurang 5.00-7.00 petang). Maka, tiada gunanya membina jalan raya yang terlalu lebar tetapi kadar trafiknya hanya tinggi sekitar dua hingga tiga jam sehari - selebihnya jalan sangat lengang - kerana ia boleh dikatakan sebagai membazir. Bagi pengendali lebuh raya ekspres pula, keadaan sebegini boleh menyebabkan kadar aliran trafik sebenar gagal mencapai sasaran, seterusnya membawa kepada risiko masalah kewangan. Oleh itu, data DHV bagi 30 hari tertinggi diguna pakai dalam reka bentuk jalan raya. Nisbah antara DHV dengan ADT iaitu k biasanya dalam lingkungan antara 7% hingga 20%.. Namun, kajian lebih lanjut mengenai kadar aliran trafik tetap diperlukan bagi jalan yang mempunyai perbezaan kadar aliran trafik yang sangat besar mengikut musim dan waktu.
Nisbah pengagihan berarah diambil kira bagi jalan raya kembar ataupun jalan raya tunggal empat lorong atau lebih, memandangkan ada jajaran yang mempunyai kadar aliran trafik yang tidak seimbang bagi setiap hala (satu hala mempunyai kadar aliran trafik yang tinggi manakala satu lagi hala pula tidak). Berikutan kadar aliran trafik yang tidak sama mengikut arah, maka jalan raya dibina dengan bilangan lorong yang tidak sama banyak untuk melegakan kadar aliran trafik bagi kedua-dua arah. Contohnya, jajaran dari Persimpangan Port Dickson ke Persimpangan Senawang di Lebuhraya Utara-Selatan E2 mempunyai bilangan lorong yang tidak sama; arah ke Senawang mempunyai 4 lorong (berubah menjadi tiga lebih kurang 400 m sebelum Persimpangan Senawang), manakala arah ke Persimpangan Port Dickson pula kekal 3 lorong. Punca jajaran tersebut tidak seimbang ialah jajaran tersebut merupakan jajaran mendaki sedikit dengan bilangan kenderaan berat yang banyak yang hendak ke Senawang.
Selain itu, data mengenai komposisi trafik juga dikumpulkan semasa bancian jalan raya. Jika jalan raya tersebut mempunyai kadar penggunaan motosikal yang tinggi, maka lorong motosikal akan dibina. Jika jalan raya tersebut mempunyai kadar penggunaan kenderaan berat yang tinggi, maka lorong memotong akan dibina di beberapa tempat di jalan raya 2 lorong biasa. Bagi kes lebuh raya ekspres 6 lorong ke atas pula, jika kadar penggunaan kenderaan berat adalah tinggi, maka lebar minimum bagi lorong tengah ditetapkan pada 3.75 m berbanding lebar minimum lorong yang biasa mengikut piawaian JKR R6 iaitu 3.5 m.
Akhir sekali, maklumat yang boleh didapati daripada bancian jalan raya ialah tahap perkhidmatan jalan raya, yang dikira hasil perbandingan antara had laju reka bentuk dengan nisbah antara kadar aliran trafik dengan kapasiti jalan raya tersebut.
Tahap perkhidmatan
|
Keterangan
|
A
|
Jalan raya sangat lengang. Pemandu
berupaya memandu dengan laju (malah melebihi had laju reka bentuk). Aliran
trafik adalah bebas tanpa sebarang halangan. Jika ada halangan pun (seperti
lori bergerak perlahan), pemandu berupaya memintasnya tanpa perlu
mengurangkan kelajuan.
|
B
|
Bilangan kenderaan agak kurang.
Pemandu masih berupaya memandu laju (mengikut had laju reka bentuk). Namun, sedikit penurunan had laju berlaku
apabila ada halangan.
|
C
|
Bilangan kenderaan sederhana
banyak. Pemandu masih lagi berupaya memandu paling laju pun pada had laju
reka bentuk, tetapi bilangan kenderaan yang semakin bertambah semakin
mengehadkan keupayaan untuk memandu laju. Tahap C merupakan kapasiti jalan
raya yang paling optima serta dijadikan unjuran trafik sasaran bagi
pengendali lebuh raya ekspres.
|
D
|
Jalan sudah mula sesak. Kelajuan
pemanduan semakin merosot dan tidak lagi boleh mencapai had laju reka bentuk.
Aliran trafik semakin kurang stabil.
|
E
|
Jalan raya sesak teruk. Kelajuan
pemanduan semakin tersekat-sekat dan ada kalanya terhenti. Bilangan kenderaan
sudah terlalu banyak dan menghampiri kapasiti jalan raya. Lengahan akibat
kesesakan sudah tidak boleh diterima. Aliran trafik sudah tidak lagi stabil.
|
F
|
Jalan raya sesak terlalu teruk,
sehinggakan memerlukan bantuan polis trafik untuk “memaksa” aliran trafik
untuk bergerak. Kelajuan pemanduan sangat rendah dan menghampiri sifar.
Keadaan jalan yang terlalu sesak itu turut menyebabkan jalan lain yang
dihubungkan dengannya turut sesak.
|
No comments:
Post a Comment