Salam sejahtera,
Dalam reviu jalan raya yang lalu, saya pernah menyebut tentang rasional mengapa Lebuhraya Segamat-Muar dibina sebagai naik taraf Jalan Persekutuan 23 dan bukan laluan lebuh raya ekspres bertol baharu. Alasan yang digunakan ialah kerana adalah lebih ekonomik menaik taraf laluan sedia ada berbanding membina laluan lebuh raya baharu. Namun, rasional sebenar yang lebih munasabah adalah kerana tidak mahu laluan lebuh raya tol yang bakal dibina nanti gagal mencapai unjuran trafik sasaran, yang seterusnya menyebabkan syarikat konsesi menanggung kerugian dan gagal membayar balik pinjaman bank yang digunakan untuk membiayai kos pembinaan.
Kisah yang berlaku pada Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 patut dijadikan pengajaran kerana ia adalah satu contoh lebuh raya ekspres yang gagal mencapai unjuran trafik sasaran walaupun ia diuruskan sendiri oleh Plus Expressways Berhad selaku syarikat konsesi lebuh raya terbesar di Malaysia. Kenaikan tol lebuh raya berkenaan yang tinggi juga seakan tidak mampu untuk menampung kos operasi lebuh raya berkenaan.
Sejarah pembinaan lebuh raya ini bermula apabila kerajaan bercadang untuk menambah baik laluan dari Seremban ke Port Dickson berikutan Jalan Persekutuan 53 sedia ada adalah berbengkang-bengkok serta banyak selekoh tajam. Oleh itu, kerajaan mengambil keputusan untuk membina satu lebuh raya khas dari Seremban ke Port Dickson. Pembinaan dimulakan pada tahun 1994 oleh syarikat konsesi asal iaitu Seremban-Port Dickson Highway Sdn. Bhd., anak syarikat Melewar Corporation milik kerajaan Negeri Sembilan dan mula dibuka kepada umum pada tahun 1997. Namun, lebuh raya tersebut gagal mencapai unjuran trafik sasaran. Akibatnya, Plus Expressways Berhad mengambil alih SPDH dan meletakkan Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 terus di bawah penyelenggaraan Plus Expressways Berhad.
Reviu lebuh raya kali ini dilakukan dalam cuaca buruk buat pertama kalinya dalam sejarah Blog Jalan Raya Malaysia. Dari Lebuhraya Utara-Selatan E2, saya keluar melalui Exit 219 Persimpangan Port Dickson, dan saya perlu melalui Jalan Rasah FT53 yang seterusnya berubah menjadi Lebuhraya Seremban-Port Dickson selepas Exit 2901 Persimpangan Mambau. Cuaca kemudian bertukar menjadi hujan semasa berada di lebuh raya tersebut dan hanya teduh setelah menghampiri penamat lebuh raya di persimpangan lampu isyarat di Kampung Baru Si Rusa, di mana Lebuhraya Seremban-Port Dickson kemudian bertukar sebagai sebatang lebuh raya kembar pendek sepanjang 3.71 km yang dikenali sebagai Lebuhraya Teluk Kemang FT219 sehinggalah ke penamatnya di Bulatan Teluk Kemang yang menghubungkannya dengan Jalan Persekutuan 5. Dari Teluk Kemang, saya berpatah balik semula ke Seremban untuk mengambil gambar.
Kilometer sifar lebuh raya E29 ditulis sebagai Kilometer 7, dikira dari Pejabat Pos Seremban. Sepanjang 7 km pertama, pemandu perlu melalui Jalan Rasah FT53 yang kini sedang dalam proses naik taraf bagi bahagian dari permulaan laluan di Seremban ke stesen minyak Mobil Rasah. Bahagian dari stesen minyak Mobil Rasah ke Exit 219 Persimpangan Port Dickson sudah lama dinaik taraf sebagai pelengkap projek Jalan Lingkaran Dalam Seremban yang masih dalam pembinaan. Sementara itu, jajaran Jalan Rasah FT53 dari Exit 219 ke Persimpangan Mambau pula sudah lama dinaik taraf bagi melengkapkan projek Lebuhraya Seremban-Port Dickson sehinggalah laluan FT53 dilencongkan ke pekan Mambau di Exit 2901 Persimpangan Mambau.
Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 hanya mempunyai dua plaza tol, iaitu Plaza Tol Mambau yang terletak selepas Exit 2901, dan Plaza Tol Lukut di Exit 2902 Persimpangan Lukut (tidak merentangi lebuh raya). Ia juga hanya mempunyai dua persimpangan bertingkat, satu jalan susur keluar ke Bandar Springhill, sepasang kawasan rehat dan rawat di Kilometer 13 serta satu persimpangan searas di Kampung Baru Si Rusa yang juga menjadi penamat lebuh raya ini sebelum ia bertukar sebagai Lebuhraya Teluk Kemang FT219. Jalan susur keluar ke Bandar Springhill kini sedang dinaik taraf untuk menjadi satu persimpangan bertingkat penuh.
Lebuh raya ini menggunakan sistem tol terbuka serta direka supaya pengguna lebuh raya perlu membayar tol sebanyak sekali sahaja, sama ada di Plaza Tol Mambau (Seremban-Lukut dan Seremban-Port Dickson) atau di Plaza Tol Lukut (Lukut-Port Dickson). Exit 2902 Persimpangan Mambau menghubungkan kembali Jalan Persekutuan 53 dengan lebuh raya ini.
Secara relatifnya, sebenarnya adalah lebih dekat jika pengguna lebuh raya dari arah Seremban keluar melalui Exit 219 Persimpangan Lukut dan terus melalui Jalan Seremban-Port Dickson FT53 sehingga ke Lukut (bertemu dengan Jalan Persekutuan 5) dan seterusnya Port Dickson, manakala laluan terus lebuh raya sehingga ke penghujung lebih sesuai untuk pengguna yang mahu ke Teluk Kemang.
Saya sempat berhenti sebentar di Kawasan Rehat dan Rawat Mambau di Kilometer 13, dan keadaannya sungguh menyedihkan, jauh berbeza berbanding mana-mana kawasan rehat lain di lebuh raya lain kendalian Plus Expressways Berhad. Hentian rehat arah Seremban hanya mempunyai dua kedai yang beroperasi. Hentian rehat arah Port Dickson pula lebih teruk; langsung tiada lot kedai yang dibuka. Kedua-dua hentian rehat juga tiada stesen minyak, satu lagi faktor mengapa Kawasan Rehat dan Rawat Mambau seakan hidup segan mati tak mahu. Ironinya, semua hentian rehat lain kendalian Plus Expressways Berhad sentiasa dibanjiri kenderaan sehinggakan petak parkir ada kalanya tidak mencukupi.
Lebuhraya Seremban-Port Dickson tamat di persimpangan searas Kampung Baru Si Rusa di Kilometer 29, di mana ia seterusnya bertukar kepada Lebuhraya Teluk Kemang FT219. Simpang Kampung Baru Si Rusa menghubungkan E29 dengan Jalan Negeri Sembilan N8. Lebuh raya yang asalnya mempunyai had laju 110 km/j diturunkan kepada 80 km/j semasa menghampiri persimpangan searas tersebut, sebelum dinaikkan kembali menjadi 90 km/j di lebuh raya FT219.
Secara amnya, Lebuhraya Seremban-Port Dickson mempunyai kadar aliran trafik yang begitu rendah kerana ia sekadar alternatif ke Port Dickson sebagai satu-satunya destinasi utama. Mengapa kadar trafik di E29 begitu rendah sehinggakan kadar tol yang dinaikkan sebegitu tinggi pun tidak berupaya untuk membiayai kos operasi? Saya rumuskan beberapa sebab utama setelah melakukan tinjauan di E29:-
Dalam reviu jalan raya yang lalu, saya pernah menyebut tentang rasional mengapa Lebuhraya Segamat-Muar dibina sebagai naik taraf Jalan Persekutuan 23 dan bukan laluan lebuh raya ekspres bertol baharu. Alasan yang digunakan ialah kerana adalah lebih ekonomik menaik taraf laluan sedia ada berbanding membina laluan lebuh raya baharu. Namun, rasional sebenar yang lebih munasabah adalah kerana tidak mahu laluan lebuh raya tol yang bakal dibina nanti gagal mencapai unjuran trafik sasaran, yang seterusnya menyebabkan syarikat konsesi menanggung kerugian dan gagal membayar balik pinjaman bank yang digunakan untuk membiayai kos pembinaan.
Kisah yang berlaku pada Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 patut dijadikan pengajaran kerana ia adalah satu contoh lebuh raya ekspres yang gagal mencapai unjuran trafik sasaran walaupun ia diuruskan sendiri oleh Plus Expressways Berhad selaku syarikat konsesi lebuh raya terbesar di Malaysia. Kenaikan tol lebuh raya berkenaan yang tinggi juga seakan tidak mampu untuk menampung kos operasi lebuh raya berkenaan.
Sejarah pembinaan lebuh raya ini bermula apabila kerajaan bercadang untuk menambah baik laluan dari Seremban ke Port Dickson berikutan Jalan Persekutuan 53 sedia ada adalah berbengkang-bengkok serta banyak selekoh tajam. Oleh itu, kerajaan mengambil keputusan untuk membina satu lebuh raya khas dari Seremban ke Port Dickson. Pembinaan dimulakan pada tahun 1994 oleh syarikat konsesi asal iaitu Seremban-Port Dickson Highway Sdn. Bhd., anak syarikat Melewar Corporation milik kerajaan Negeri Sembilan dan mula dibuka kepada umum pada tahun 1997. Namun, lebuh raya tersebut gagal mencapai unjuran trafik sasaran. Akibatnya, Plus Expressways Berhad mengambil alih SPDH dan meletakkan Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 terus di bawah penyelenggaraan Plus Expressways Berhad.
Reviu lebuh raya kali ini dilakukan dalam cuaca buruk buat pertama kalinya dalam sejarah Blog Jalan Raya Malaysia. Dari Lebuhraya Utara-Selatan E2, saya keluar melalui Exit 219 Persimpangan Port Dickson, dan saya perlu melalui Jalan Rasah FT53 yang seterusnya berubah menjadi Lebuhraya Seremban-Port Dickson selepas Exit 2901 Persimpangan Mambau. Cuaca kemudian bertukar menjadi hujan semasa berada di lebuh raya tersebut dan hanya teduh setelah menghampiri penamat lebuh raya di persimpangan lampu isyarat di Kampung Baru Si Rusa, di mana Lebuhraya Seremban-Port Dickson kemudian bertukar sebagai sebatang lebuh raya kembar pendek sepanjang 3.71 km yang dikenali sebagai Lebuhraya Teluk Kemang FT219 sehinggalah ke penamatnya di Bulatan Teluk Kemang yang menghubungkannya dengan Jalan Persekutuan 5. Dari Teluk Kemang, saya berpatah balik semula ke Seremban untuk mengambil gambar.
Kilometer sifar lebuh raya E29 ditulis sebagai Kilometer 7, dikira dari Pejabat Pos Seremban. Sepanjang 7 km pertama, pemandu perlu melalui Jalan Rasah FT53 yang kini sedang dalam proses naik taraf bagi bahagian dari permulaan laluan di Seremban ke stesen minyak Mobil Rasah. Bahagian dari stesen minyak Mobil Rasah ke Exit 219 Persimpangan Port Dickson sudah lama dinaik taraf sebagai pelengkap projek Jalan Lingkaran Dalam Seremban yang masih dalam pembinaan. Sementara itu, jajaran Jalan Rasah FT53 dari Exit 219 ke Persimpangan Mambau pula sudah lama dinaik taraf bagi melengkapkan projek Lebuhraya Seremban-Port Dickson sehinggalah laluan FT53 dilencongkan ke pekan Mambau di Exit 2901 Persimpangan Mambau.
Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 hanya mempunyai dua plaza tol, iaitu Plaza Tol Mambau yang terletak selepas Exit 2901, dan Plaza Tol Lukut di Exit 2902 Persimpangan Lukut (tidak merentangi lebuh raya). Ia juga hanya mempunyai dua persimpangan bertingkat, satu jalan susur keluar ke Bandar Springhill, sepasang kawasan rehat dan rawat di Kilometer 13 serta satu persimpangan searas di Kampung Baru Si Rusa yang juga menjadi penamat lebuh raya ini sebelum ia bertukar sebagai Lebuhraya Teluk Kemang FT219. Jalan susur keluar ke Bandar Springhill kini sedang dinaik taraf untuk menjadi satu persimpangan bertingkat penuh.
Lebuh raya ini menggunakan sistem tol terbuka serta direka supaya pengguna lebuh raya perlu membayar tol sebanyak sekali sahaja, sama ada di Plaza Tol Mambau (Seremban-Lukut dan Seremban-Port Dickson) atau di Plaza Tol Lukut (Lukut-Port Dickson). Exit 2902 Persimpangan Mambau menghubungkan kembali Jalan Persekutuan 53 dengan lebuh raya ini.
Secara relatifnya, sebenarnya adalah lebih dekat jika pengguna lebuh raya dari arah Seremban keluar melalui Exit 219 Persimpangan Lukut dan terus melalui Jalan Seremban-Port Dickson FT53 sehingga ke Lukut (bertemu dengan Jalan Persekutuan 5) dan seterusnya Port Dickson, manakala laluan terus lebuh raya sehingga ke penghujung lebih sesuai untuk pengguna yang mahu ke Teluk Kemang.
Saya sempat berhenti sebentar di Kawasan Rehat dan Rawat Mambau di Kilometer 13, dan keadaannya sungguh menyedihkan, jauh berbeza berbanding mana-mana kawasan rehat lain di lebuh raya lain kendalian Plus Expressways Berhad. Hentian rehat arah Seremban hanya mempunyai dua kedai yang beroperasi. Hentian rehat arah Port Dickson pula lebih teruk; langsung tiada lot kedai yang dibuka. Kedua-dua hentian rehat juga tiada stesen minyak, satu lagi faktor mengapa Kawasan Rehat dan Rawat Mambau seakan hidup segan mati tak mahu. Ironinya, semua hentian rehat lain kendalian Plus Expressways Berhad sentiasa dibanjiri kenderaan sehinggakan petak parkir ada kalanya tidak mencukupi.
Lebuhraya Seremban-Port Dickson tamat di persimpangan searas Kampung Baru Si Rusa di Kilometer 29, di mana ia seterusnya bertukar kepada Lebuhraya Teluk Kemang FT219. Simpang Kampung Baru Si Rusa menghubungkan E29 dengan Jalan Negeri Sembilan N8. Lebuh raya yang asalnya mempunyai had laju 110 km/j diturunkan kepada 80 km/j semasa menghampiri persimpangan searas tersebut, sebelum dinaikkan kembali menjadi 90 km/j di lebuh raya FT219.
Secara amnya, Lebuhraya Seremban-Port Dickson mempunyai kadar aliran trafik yang begitu rendah kerana ia sekadar alternatif ke Port Dickson sebagai satu-satunya destinasi utama. Mengapa kadar trafik di E29 begitu rendah sehinggakan kadar tol yang dinaikkan sebegitu tinggi pun tidak berupaya untuk membiayai kos operasi? Saya rumuskan beberapa sebab utama setelah melakukan tinjauan di E29:-
- Kurang papan tanda serta kurang promosi. Di Seremban sendiri langsung tiada papan tanda yang menunjukkan arah masuk ke E29, sebaliknya hanya sekadar menunjukkan jalan lama FT53. Begitu juga di Lebuhraya Utara-Selatan E2 sendiri, langsung tiada kod laluan Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29. Selain itu, Plus Expressways Berhad tidak membuat promosi pelancongan di Port Dickson secara agresif.
- Keadaan hentian rehat yang sunyi serta tiada stesen minyak. Hanya dua lot kedai makan beroperasi di hentian rehat arah Seremban. Arah Port Dickson lebih teruk; tiada lot kedai makan yang dibuka.
- Satu-satunya destinasi utama E29 ialah Port Dickson. Kebanyakan pengguna hanya berkemungkinan lalu di situ semasa hendak bercuti di Port Dickson sahaja, dan bukan sebagai laluan harian.
Kesimpulannya, Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 gagal menjana pendapatan mencukupi berikutan kadar aliran trafik yang begitu rendah. Akibat daripada kegagalan tersebut, kerajaan terpaksa berfikir dua kali sebelum meluluskan mana-mana projek lebuh raya baharu kerana tidak mahu syarikat konsesi gulung tikar kerana gagal menjana keuntungan bagi membolehkannya membayar kembali pinjaman bank. Akibatnya, naik taraf jalan raya sedia ada kepada lebuh raya kembar kini lebih diutamakan; dalam kes Lebuhraya Senai-Desaru E22 pula, jajaran Cahaya Baru-Bandar Penawar dibina sebagai lebuh raya tunggal dua lorong sahaja berikutan bancian trafik Jalan Persekutuan 92 yang begitu rendah. Oleh itu, saya menyeru agar Plus Expressways Berhad mempromosikan lebuh raya ini serta Port Dickson sebagai destinasi pelancongan utama agar lebuh raya ini dapat terus hidup.
Maklumat lebuh raya
Kod laluan: E29
Panjang: 23 km
Arah laluan: Timur laut-barat daya (Seremban-Port Dickson)
Bilangan lorong: 4
Senarai persimpangan: Klik sini
Laman web: http://www.plus.com.my
Untuk galeri penuh, sila klik sini.
Permulaan Lebuhraya Teluk Kemang FT219 di Bulatan Teluk Kemang
Penamat Lebuhraya Teluk Kemang FT219 dan Lebuhraya Seremban-Port Dickson E29 di Kampung baru Si Rusa
Masih ada 29 km ke Seremban
Exit 2902 Persimpangan Lukut
Kawasan Rehat dan Rawat Mambau (arah Seremban) yang nampak sepi
Hentian rehat arah Port Dickson langsung tidak berpenghuni dan begitu menyedihkan
Plaza Tol Mambau
Lebuh raya tamat di Kilometer 7
Exit 2901 Persimpangan Mambau
Adakah lebuhraya ini dibuka secara berperingkat?
ReplyDelete